fbpx
Historia

Jak powstała Wyspa Sobieszewska?

Jak powstała Wyspa Sobieszewska?

To wyjątkowa dzielnica miasta Gdańska, zamknięta w ramionach Śmiałej Wisły od zachodu, Martwej Wisły od południa i Przekopem Wisły od wschodu. Zatoka Gdańska oblewa jej teren od północy. Jest ona częścią Mierzei Wiślanej.

Wyspa powstała w wyniku dwóch wydarzeń. Zimą 1840 roku na skutek zatoru lodowego, który utworzył się w miejscowości Płonia, wezbrane wody Wisły przerwały wydmy w okolicach wsi Górki dzieląc ją na Górki Zachodnie i Wschodnie tworząc nowe ujście Wisły. Zostało ono nazwane przez Wincentego Pola w 1842 roku Śmiałą Wisłą. Tak uformował się półwysep, którego zachodnią część stanowił teren obecnej Wyspy Sobieszewskiej.

Do ostatecznego powstania Wyspy Sobieszewskiej przyczyniła się ingerencja człowieka w system hydrograficzny Wisły.

Jak ujarzmić żywioł? Historyczny Przekop Wisły

Chcąc rozwiązać problem corocznych powodzi na Żuławach 28 czerwca 1888 roku Parlament Pruski chwalił Ustawę nr 9303, która obejmowała wykonanie przekopu Wisły, uregulowanie wałów wiślanych oraz budowę śluz w Przegalinie. Wykopano sztuczny kanał o długości 7,1 km od miejscowości Szewce do Zatoki Gdańskiej. Uroczyste otwarcie Wisły Przekop nastąpiło 31 marca 1895 roku o godzinie 15.45 (zdjęcie poniżej). Od tego momentu wody Wisły Przekop połączyły się z Bałtykiem.

Wyspa Sobieszewska: plaże i lasy

Wyspa Sobieszewska ma około 35 km2 powierzchni i pokrywa ją ponad 1000 ha lasu. Jej szeroka, czysta, 11 km plaża jest najdłuższą w Gdańsku. Ma dwa kąpieliska strzeżone – w Sobieszewie i Orlinkach.

Na krańcach wyspy znajdują się dwa rezerwaty przyrody: na zachodnim przy ujściu Śmiałej Wisły – Ptasi Raj, a na wschodnim przy ujściu Przekopu Wisły – Mewia Łacha.

Doceniając jej walory przyrodnicze, niepowtarzalną florę i faunę, nadano Wyspie Sobieszewskiej w 1994 roku status Obszaru Chronionego Krajobrazu.

Historyczne śluzy, zabytkowe dworki i drewniane domy…

Na Wyspie znajdują się interesujące zabytki. W miejscowości Przegalina z punktu widokowego przy zwodzonym moście (2012 r.) łączącym Wyspę ze stałym lądem, roztacza się widok na urządzenia historycznych śluz z 1895 roku. W Świbnie, Przegalinie oraz Górkach Wschodnich możemy zobaczyć wzdłuż biegu Wisły dobrze zachowane drewniane domy i zabytkowe dworki z XVIII-XIX wieku – jedne z najstarszych na Wyspie.

… a nawet hydroplany!

Na Górkach Wschodnich w okresie Wolnego Miasta Gdańska mieściło się lądowisko dla hydroplanów. Poczekalnia i restauracja dla podróżujących znajdowały się w budynkach zajmowanych obecnie przez Stację Biologiczną UG, która prowadzi działalność naukowo-dydaktyczną.

Wieża Ciśnień i Forsterówka

Przepiękną panoramę Wyspy i okolicy można podziwiać z platformy widokowej usytuowanej na Wieży Ciśnień w Orlinkach, (dziś: Zbiornik Kazimierz). W jej sąsiedztwie znajduje się modrzewiowy dworek z lat 30-tych XX wieku – letnia rezydencja gauleitera okręgu gdańskiego NSDAP Alberta Forstera.

Kultura, wypoczynek i rekreacja na Wyspie Sobieszewskiej

W centrum Sobieszewa Gdański Archipelag Kultury „Wyspa Skarbów” zaprasza do Izby Pamięci Wincentego Pola – poety, geografa, badacza ziem polskich oraz na liczne imprezy kulturalne.

Wyspa Sobieszewska to również miejsce aktywnego wypoczynku dla miłośników plażowania i kąpieli morskich, żeglowania, kajakarstwa, wędkowania, nordic walking, narciarstwa biegowego czy obserwacji przyrody.

Na odwiedzających Wyspę gości czeka zróżnicowana baza noclegowa i usługowa. Można korzystać z hoteli, pensjonatów, campingów, pól namiotowych i pokoi gościnnych. Liczne lokale gastronomiczne zapraszają na smaczną rybę, potrawy z lokalnej kuchni, a sklepiki oferują upominki z nad morza.

Uroki Wyspy można odkrywać podczas spacerów, przejażdżek rowerowych, konnych lub wodnych, a bliskość pięknego centrum Gdańska (15 km) zwiększa atrakcyjność pobytu.

Mieszkańcy Wyspy podtrzymują tradycję polskiej gościnności i zapraszają przez cały rok na wypoczynek w ciszy i blisko natury.

Mieczysława Cierpioł

Przeczytaj również:
Ten serwis wykorzystuje pliki cookies
Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich zapis lub odczyt według ustawień przeglądarki.
X
X