fbpx

Miejscowości na Wyspie: Sobieszewo

Sobieszewo (Bohnsack)

Górki Wschodnie łączą się z miejscowością Sobieszewo, największą na wyspie. Bierze ona swój początek od karczmy wzmiankowanej w dokumentach z 1438 roku. Księga czynszów komturstwa gdańskiego podaje, że Sobieszewo posiadało 22 radła. Była to już wówczas duża wieś chłopska. Obecna nazwa miejscowości nie ma żadnego nawiązania historycznego. Pierwotnie nazywano ją Bohnsack, pisano również Bonensak, w dosłownym znaczeniu worek fasoli. Część mieszkańców zajmowała się rybołówstwem. Wcześnie zostały odkryte walory przyrodnicze, krajobrazowe i rekreacyjne osady. Na przełomie XVIII i XIX wieku w okolicy brzegu morskiego wystawiono nadbrzeżny pawilon wypoczynkowy obsługujący coraz liczniejszych kuracjuszy. Znajdowało się tam również kąpielisko. Nieco później, w 1906 roku, zbudowano nad Wisłą Dom Kuracyjny według projektu W. Helda.

Ze względu na erozję koryta rzeki zmieniał się układ przestrzenny miejscowości. Wielki wpływ miały wylewy. Między innymi w 1840 i 1860 roku Wisła niosąc lód, przy wysokim stanie wody, zniszczyła 18 posesji, zagrażając bezpośrednio kościołowi, który został podmyty przez wzburzone wody. Kościół ten, mający rozmiary kaplicy, wymieniany był w dokumentach z 1590 roku. W latach następnych rozbudowany, otrzymał wieżę, kaplicę, rokokowa ambonę i zegar. W 1945 r. wieżę wysadziły oddziały niemieckie broniące się na tym obszarze, niszcząc dach. Świątynia została odbudowana przez nową parafię katolicką i oddana pod zarząd Zgromadzenia Księży Saletynów.

W 1986 r. kościół, będący tuż po remoncie, spłonął. Inauguracja nowego nastąpiła w 1997 r. Kościół otaczał cmentarz integralnie związany z budowlą sakralną. Przypuszczalnie nagrobki wypełniały całą powierzchnię parceli. Do dzisiejszych dni pozostały nieliczne, z których wysoką wartość zabytkową oraz artystyczną reprezentują dwa rokokowe pomniki nagrobne: 1-szy Gerharta Bartscha, najwyższego dostojnika kościoła w Sobieszewie, wykonany w piaskowcu w formie wolno stojącej steli. Datowany na 1777 r., nie sygnowany, bogato dekorowany, o plastycznym ornamencie. Całą płaszczyznę na awersie i rewersie pokrywa inskrypcja. 2-gi to stela trzech dostojników pochodzących z Komar i Wieńca. Również ona jest bogato dekorowana, w centralnej części wypełniona rytą inskrypcją. Pismo neogotyckie. Na płaszczyznach bocznych wysuszone palmety i ornament kwiatowy.

Architektura Sobieszewa jest zróżnicowana. Obok siebie, naprzemiennie, nie przeważając liczebnie i nie wytwarzając swoistego klimatu, występują: tradycyjne domy rybackie, drewniane i murowane, miejskie domy jednorodzinne, wille podmiejskie, współczesne prostopadłościany i bloki mieszkalne. Reprezentatywne, w jakimś ograniczonym stopniu oddające urok miejsca, są wille podmiejskie, rozbudowane, z licznymi werandami, balkonami, gankami, wystawkami, kryte wysokimi dachami o wielkich spadkach. Ozdabiane kamieniem, cegłą licówką, tynkiem, drewnem, elementami snycerskimi współgrają z otoczeniem. Kamieniczki podmiejskie, których jest kilka, kształtują także w jakimś stopniu historyczny charakter architektury osiedla, nie wyróżniając się jednak szczególnymi, niepowtarzalnymi cechami.

Ten serwis wykorzystuje pliki cookies
Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich zapis lub odczyt według ustawień przeglądarki.
X
X