Rezerwat Ptasi Raj
Rezerwat Ptasi Raj
Utworzony w 1959 r. jako ostoja ptactwa wodnego i błotnego. Położony jest u ujścia Wisły Śmiałej, po stronie prawobrzeżnej. Jest atrakcyjnym terenem dla ptaków wróblowatych oraz wodno-błotnych związanych z trzcinowiskiem. Podczas migracji i zimowania zaobserwować można tu różne gatunki kaczek, łabędzi i gęsi, a także mew, rybitw i ptaków siewkowatych. Bogactwo i różnorodność wędrownych ptaków przyciąga drapieżniki: bieliki, sokoły wędrowne, myszołowy, jastrzębie i krogulce. Przez rezerwat prowadzi ścieżka dydaktyczna z tablicami informacyjnymi oraz dwiema dużymi wieżami widokowymi, pozwalającymi na obserwację ptaków wodnych. Początek trasy i tablica informacyjna o ścieżce znajdują się przy wejściu do rezerwatu, położonym przy pętli autobusu nr 186 w Górkach Wschodnich. Tu też zlokalizowany jest mały parking. Ścieżkę można odwiedzać przez cały rok.
Rezerwat przyrody “Ptasi Raj” (Górki Wschodnie)
Rezerwat przyrody “Ptasi Raj” o powierzchni 188 ha, znajduje się w północno-zachodniej części Wyspy Sobieszewskiej. Został założony w 1959 roku. W skład jego wchodzą 2 przymorskie jeziora (jez. Karaś i jez. Ptasi Raj). Jeziora otacza szeroki pas trzcin, a dawne nadmorskie łąki porastają nasadzenia olchy.
Większe jezioro Ptasi Raj od morza oddziela Mierzeja Messyńska, a od Wisły Śmiałej malownicza, XIX-wieczna kamienna grobla. Głównym celem ochrony jest zachowanie kompleksu przybrzeżnych jezior, bagien i wydm, jako miejsca odpoczynku ptaków przelotnych.
W rezerwacie występuje ponad 320 gatunków roślin. Na liście występujących tu ptaków znajduje się ponad 200 gatunków, z czego 45 tu gniazduje. Do najciekawszych gatunków lęgowych należą: rybitwa białoczelna, sieweczka obrożna, sieweczka rzeczna, bąk, kropiatka, zielonka, wąsatka i podróżniczek. Sporadycznie gniazduje tu ohar, edredon i ostrygojad. W okresie pozalęgowym najwięcej ptaków przebywa na otwartym lustrze wody. Są wśród nich stada kaczek, gęsi (do 20.000 osobników), łabędzi, łysek i mew. Na terenie rezerwatu można rzadko spotkać foki.
Rezerwat można obejść zaznaczoną na poniższej mapie drogą (trasę po zewnętrznym obwodzie pokonuje się w czasie ok. 2 godzin).
W lipcu 2004 r. w rezerwacie została otwarta ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna z całym szeregiem tablic informacyjnych na temat różnych elementów przyrodniczych oraz dwoma wieżami obserwacyjnymi. Z wież rozpościera się piękny widok na jeziora w rezerwacie.
Jadwiga Gromadzka / Stacja Ornitologiczna PAN
Miejscowości na Wyspie: Górki
Wyspę Sobieszewską tworzy 9 dawnych nadmorskich miejscowości, które stanowią obecnie osiedla w ramach dzielnicy Gdańska o nazwie “Wyspa Sobieszewska” (od 1973 r.).
Górki (Neufähr)
Górki po katastrofie roku 1840 podzieliły się na: Górki Zachodnie (Westlich Neufähr) i Górki Wschodnie (Östlich Neufähr). Między obu miejscowościami kursował prom czynny do 1945 roku. Zabudowa Górek Wschodnich jest jednorodna, utrzymana w tradycyjnej formie i klimacie. Zachowało się dużo domów drewnianych, typowych dla architektury rybackiej na Mierzei Wiślanej w XIX wieku. W okresie Wolnego Miasta Gdańska zostało zbudowane lądowisko dla aeroplanów oraz niewielka hala dworca lotniczego, zachowana do dziś, wraz z oryginalnym kominkiem z tamtych lat. Dzisiaj mieści się tam Stacja Biologii Uniwersytetu Gdańskiego.
Gra terenowa. Obcy atakują!
Stacja Biologiczna Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego zaprasza na grę terenową OBCY ATAKUJĄ poświęcona inwazyjnym gatunkom roślin. Na terenie Górek Wschodnich oraz przy granicy rezerwatu Ptasi Raj rozmieszczono 20 przystanków z QR kodami. To doskonały pomysł na spacer z rodziną i przyjaciółmi.
“Na każdej stacji można zdobyć wiadomości na temat biologicznych inwazji, nauczyć się rozpoznawać niebezpieczne dla rodzimej przyrody gatunki roślin, poszerzyć swoją wiedzę o sposobach rozprzestrzeniania się gatunków i metodach ich zwalczania. W każdym punkcie można także sprawdzić swoją wiedzę odpowiadając na pytanie testowe” – czytamy na stronie https://obcyatakuja.ug.edu.pl/.
Gra jest dostępna dla wszystkich chętnych, którzy dysponują urządzeniem mobilnym z dostępem do Internetu i możliwością skanowania QR kodów. Szczególnie serdecznie zapraszamy wiosną, gdy wegetacja będzie sprzyjała poszukiwaniu “OBCYCH” 😉
Projekt „Obcy atakują – młodzi odkrywcy badają rośliny inwazyjne” realizowany jest w latach 2019-2020 przez Stację Biologiczną Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego. Przedsięwzięcie jest współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Wiedza, Edukacja i Rozwój.
Projekt skierowany jest do uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych, którzy wykazują zainteresowania przyrodnicze, chcą poszerzyć swoją wiedzę w tej dziedzinie i nabyć nowe umiejętności praktyczne. Merytorycznie zajęcia dotyczą inwazji biologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem inwazyjnych gatunków roślin, ich roli w przyrodzie i metod zwalczania.
Przewodnik po Wyspie Sobieszewskiej!
Przewodnik po Wyspie Sobieszewskiej opisuje trzy trasy, po których można zwiedzać dzielnice: w okolicach Górek Wschodnich i rezerwatu Ptasi Raj, po centrum Sobieszewa, po okolicach portu w Świbnie i rezerwatu Mewia Łacha. Przewodnik można bezpłatnie odebrać w siedzibie Instytutu Kultury Miejskiej, GAK Wyspa Skarbów oraz pobrać w formie PDF.
Wyspa Sobieszewska to wyjątkowa dzielnica Gdańska. Otoczona ramionami Wisły i wodami Zatoki Gdańskiej jest miejscem sprzyjającym aktywnemu wypoczynkowi i spokojną lokalizacją do życia. Znajdziemy tu nadmorskie plaże, piaszczyste łachy, wydmy, jeziora przymorskie, łąki i lasy.
Pobierz przewodnik po Wyspie Sobieszewskiej w PDF. TUTAJ.
To już siódma publikacja przygotowana przez Lokalnych Przewodników i Przewodniczki. Na stronie: https://ikm.gda.pl/projekt/lokalni-przewodnicy-i-przewodniczki/ dostępne są przewodniki – najnowszy o Wyspie Sobieszewskiej – oraz po Biskupiej Górce, Nowym Porcie, Oruni, Dolnym Mieście, Oliwie i Zaspie. Do odbioru w IKM, oprócz przewodnika po Wyspie Sobieszewskiej, wciąż są te po Zaspie i Oliwie. Drukowany przewodnik można odebrać w siedzibie IKM przy ul. Długi Targ 39/40 w godz. 9.00 – 17.00 oraz siedzibie GAK Wyspa Skarbów przy ul. Turystycznej 3, w godz. 10.00 – 15.00.
Trasa Pierwsza: Górki Wschodnie. Oprowadzają: Alicja Bielska, Marta Sołtys, Magdalena Urbańska
Pierwsza część przewodnika przybliża nam wschodnią część Wyspy Sobieszewskiej. Poznajemy architekturę najstarszych domostw i siedlisk, ptaki bytujące w Rezerwacie Ptasi Raj (sieweczkę obrożną, rokitniczkę), charakterystykę wybrzeża wydmowego, historię Stacji Biologicznej Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego, która była kiedyś portem hydroplanów lądujących tu w pierwszej połowie XX wieku, działalność Stacji Ornitologicznej MIIZ PAN oraz dawne budynki wędzarni funkcjonujące obecnie jako hotel i restauracja.
Trasa Druga: Sobieszewo. Oprowadzają: Paweł Jarczewski i Krzysztof Szumański
Wjeżdżając do Sobieszewa widzimy kościół Matki Bożej Saletyńskiej. Pierwsze wzmianki o świątyni w tym miejscu sięgają już końca XVI wieku. W pobliżu kościoła można zauważyć stele ewangelickie – ostatnie pamiątki po nieistniejącym już w tym miejscu cmentarzu parafialnym. Jednym z kultowych miejsc Sobieszewa jest dawny Ośrodek Wypoczynkowy „Drogowiec” i przepiękna mozaika z mapą Wyspy Sobieszewskiej. Domów wczasowych na Wyspie było swego czasu bardzo dużo: Relaks, Kotwica – to tylko niektóre z nich. Do tej pory dawni wczasowicze przyjeżdżają na Wyspę, gdyż tu nawiązali przyjaźnie z mieszkańcami i wciąż mają sentyment do Sobieszewa. Ważne miejsca to także siedziba Gdańskiego Archipelagu Kultury Wyspa Skarbów, która kiedyś była hotelem, razem ze znajdującą się tam Izbą Pamięci Wincentego Pola (podróżnika i historyka, który również opisywał Wyspę Sobieszewską) czy ostatnie odtworzone ślady Przedwojennej Stacji Ratownictwa Brzegowego, które można odnaleźć na Tawernie Robinson. Podczas tego spaceru dowiadujemy się więcej na temat poławiania bursztynu i stacjonującym tu w latach 1963-1999 23. dywizjonie rakietowym Obrony Powietrznej Gdańsk-Sobieszewo.
Trasa Trzecia: Świbno i okolice. Oprowadzają: Alicja Bielska i Waldemar Nocny.
Zachodni brzeg Wyspy Sobieszewskiej to Świbno. Znajduje się tu przeprawa promowa przez Ujście Wisły prowadząca do Mikoszewa, rezerwat przyrody Mewia Łacha, w którym spotkamy biegusa zmiennego i rybitwę czubatą, a w oddali, na łachach możemy obserwować wygrzewające się w słońcu foki. Podczas spaceru ożywa pamięć o Porcie w Świbnie i powstaniu Przekopu Wisły, którego otwarcie datujemy na 31 marca 1895 roku. Pomiędzy Świbnem a Mikoszewem kursował nie tylko prom linowy, ale także prom kolejowy! W tej części Wyspy Sobieszewskiej znajdują się również przepiękne historyczne budynki gospodarcze. Ważny obiektem hydrologicznym jest Śluza w Przegalinie, która łączy Martwą Wisłę z Ujściem Wisły. Przenosząc się nieco w głąb Wyspy, do Orlinek, poznajemy jeszcze dwa ważne miejsca: Zbiornik Wody Kazimierz. Z tarasu wieży ciśnień, który dostępny jest dla zwiedzających rozpościera się przepiękny widok na Wyspę Sobieszewską. Ukrytą w lesie naprzeciwko Zbiornika Wody Kazimierz znajdziemy Forsterówkę – zamkniętą i niedostępną dzisiaj willę, w której swoją siedzibę miał w latach 30. i 40. XX wieku gauleiter Gdańska – Albert Forster.
—
Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki to entuzjaści dzielnic, lokalni znawcy historii i dziejów miejsc, z którymi związane są ich dziecięce i dorosłe wspomnienia. Latem bezpłatnie oprowadzają mieszkańców Trójmiasta i turystów alternatywnymi, miejskimi szlakami – po Kolekcji Malarstwa Monumentalnego na Zaspie, Dolnym Mieście, Biskupiej Górce, Nowym Porcie, Oruni, Oliwie i Wyspie Sobieszewskiej. Więcej informacji: http://www.ikm.gda.pl/lokalniprzewodnicy.
Organizator: Miasto Gdańsk, Instytut Kultury Miejskiej
Partnerzy: Stowarzyszenie Biskupia Górka, Stowarzyszenie Opowiadacze Historii Dolnego Miasta w Gdańsku, grupa Od wyzwolenia do wolności, Fundacja Wspólnota Gdańska, GAK Stacja Orunia, GAK Wyspa Skarbów, GAK Plama.
Patroni medialni: Gazeta Wyborcza Trójmiasto, Trójmiasto.pl, Radio Gdańsk, Poznaj Świat.Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
182. urodziny Wisły Śmiałej
Zima roku 1840 była wyjątkowo mroźna. 31 stycznia mijają 182 lata momentu, w którym spiętrzona kra stworzyła zator lodowy i doszło do przerwania wydm na wysokości ówczesnej miejscowości Górki. Tym samym powstało nowe ujście Wisły nazwane przez Wincentego Pola Śmiałą Wisłą oraz dwie osady: Górki Wschodnie i Górki Zachodnie.
Powstanie Wisły Śmiałej w 1840 roku oraz wykonanie Przekopu Wisły między Świbnem a Mikoszewem w 1895 roku to dwa historyczne wydarzenia, które doprowadziły do ukształtowania się obecnej Wyspy Sobieszewskiej.
Jest połowa stycznia 1840 roku. Świeci słońce i dmuchają zachodnie, wilgotne wiatry. Powodują nieoczekiwane roztopy oraz ruszenie lodów spod Włocławka. Jednocześnie na Żuławach rowy i kanały melioracyjne pokrywa lód. Woda oraz spiętrzone masy lodu płyną ku ujściu Wisły wzbierając coraz bardziej. Leżącym tu miejscowościom zagraża powódź.
W „Przewodniku historycznym po Wyspie Sobieszewskiej” Waldemara Nocnego czytamy fragmenty z „Przyjaciela Ludu” z 1843 roku na temat nocy z 31 stycznia na 1 lutego 1840 roku: „(…) Wówczas to zbawczym zrządzeniem przeważyła się wzdęta woda Wisły na stronę prawego brzegu i zalała go a po wydmę piaszczystą gdańskiej niziny, wznoszącą się do 60 stóp nad poziom morski. (…) silną gwałtownością swego pędu, a posiłkowana urwistością partej przez siebie wydmy, wkrótce ją rozpłukała i runąć musiała.” To, że Wisła sama utorowała sobie drogę uchroniło pobliskie miejscowości przed zalaniem i znacznymi szkodami.
Wydarzenie to poruszyło lokalną społeczność. Huk fal, przerywanych wydm i napierająca kra budziły powszechny strach. W relacji świadka czytamy „Przestaliśmy robić wiosłami, ale łódź naszą, która była łodzią morską rybacką z dętymi bokami, niosła woda na zator (…) w tejże chwili poczęła kra pękać i strzelać, jak gdyby z dział bito! A równocześnie rozległ się straszny huk i szum w powietrzu, jak gdyby się cała ziemia trzęsła!”. Szczegółowy opis wydarzeń znajduje się w dziale historia: https://www.gdansk.pl/historia/historie-gdanskie/smiala-czyli-cud-pod-gdanskiem,a,137102.
By ułatwić transport wodny oraz żeglowanie zbudowano w latach 1887 – 1888 kamienną groblę, która przyczynia się do utrzymania drożności Wisły Śmiałej na tym odcinku. Obecnie falochron ma 700 metrów, wzmocniono też brzegi po zachodniej stronie ujścia, tak by powstał bezpieczny tor wodny dla niedużych statków, kutrów rybackich i jachtów.
Tuż za groblą, po stronie Rezerwatu Ptasi Raj, znajduje się jezioro o ciekawej nazwie „Messyńskie”. Legenda, na ten temat mówi o statku „Messyna”, który rozbił się w tym miejscu ok. 1867 roku. W tle znajduje się jeszcze tragiczny wątek romantyczny, o którym można przeczytać na Facebooku „Chata na Wyspie”.
Poeta i geograf Wincenty Pol nazwał powstałą w 1840 odnogę Wisły – Śmiałą. Szczegóły tych wydarzeń możemy poznać w Izbie Pamięci Wincentego Pola prowadzonej przez GAK Wyspę Skarbów, a także podczas okolicznościowego wydarzenia, które organizuje Stowarzyszenie Wyspa 28 lutego w Przystani Ptasi Raj, w Górach Wschodnich: 182. Urodziny Wisły Śmiałej.
Źródła: „Przewodnik historyczny po Wyspie Sobieszewskiej”, Waldemar Nocny, Gdańsk 2021
182. urodziny Wisły Śmiałej – spotkanie
Stowarzyszenie Wyspa zaprasza 28 lutego do Restauracji Przystań Ptasi Raj w Górkach Wschodnich na okolicznościowe spotkanie poświęcone powstaniu Wisły Śmiałej oraz dwóch miejscowości: Górki Wschodnie i Górki Zachodnie w miejsce Górek. Wstęp wolny, początek godz. 18.00.
– To na Górkach Wschodnich, w okolicy dzisiejszego rezerwatu Ptasi Raj rozpoczęła się historia naszej małej ojczyzny. W nocy z 31 stycznia na 1 lutego 1840 roku spiętrzona kra stworzyła zator lodowy i nastąpiło przerwania wydmy na wysokości Górek. Powstało nowe ujście Wisły, nazwane przez Wincentego Pola Śmiałą Wisłą. W kolejną rocznicę zapraszamy Państwa na spotkanie w miejscu, które jest żywym świadkiem tamtych zdarzeń. Tym razem opowiemy o samym Wincencie Polu oraz o ciekawostkach z Górek. Mamy przygotowaną również pokaz – niespodziankę – opowiadają Organizatorzy.
Plan spotkania:
18:00 Przywitanie prowadzone przez organizatorów – Stowarzyszenie Wyspa.
18:10 Pokaz filmu Michała Blaszke “Wisła Śmiała 2022”
18:15 Paweł Jarczewski, kustosz Izby Pamięci Wincentego Pola “Dlaczego tak śmiało sobie poczyniłaś Wisło. Zawiła historia sporu o spokój między Wisłą a lądem…”
18:45 Przerwa na herbatę i ciasto
19:00 Radek Smilgin, członek Stowarzyszenia Wyspa „Śmiała Wisła 1840 – 2022. Ciekawostki i zagadki.”
19:30 Konkurs w przerwie.
19:45 Pokaz filmowy – niespodzianka.
21:00 Zakończenie oficjalnej części imprezy.Wydarzenie bezpłatne.Adres: Przystań Ptasi Raj, ulica Nadwiślańska 139B, Gdańsk.
Partner wydarzenia: GAK Wyspa Skarbów oraz Blachonix.
Dofinansowano że środków programu społecznego realizowanego przez Miasto Gdańsk w ramach przygotowań do Światowego Jamboree Skautowego w 2027 roku.
Ptasi Piknik w Ptasim Raju
Stowarzyszenie Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej po raz ósmy zaprasza na Ptasi Piknik na placu przy wejściu do rezerwatu Ptasi Raj. W programie m.in.: stoiska edukacyjne, spacer z ornitologiem, konkursy, spacery, warsztaty robienia budek dla ptaków i hotelików dla owadów, a także akcja wspólnego sprzątania. Wydarzenie odbędzie się 28 maja w godz. 10.00 – 15.00 w Górkach Wschodnich, przy wejściu do Rezerwatu Ptasi Raj (koło pętli autobusu nr 186). Wstęp wolny.
Stowarzyszenie Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej od 1994 roku angażuje się w działalność na rzecz spraw mieszkańców Wyspy Sobieszewskiej, organizowanie wydarzeń społecznych i kulturalnych. Po raz ósmy zapraszają do spędzenia aktywnie wolnego czasu. Uczestnicy poznają bliżej Ptasi Raj i jego skrzydlatych mieszkańców, znaczenie ziół w życiu człowieka i ptaków, zbudują hoteliki dla owadów, porozmawiają o miodach, a także o Wyspie Sobieszewskiej. W programie również: budowanie budek lęgowych dla ptaków, konkursy przyrodnicze i historyczne z nagrodami, spacer z ornitologiem i zajęcia z OSP Sobieszewo.
Podczas Ptasiego Pikniku odbędzie się akcja „Wspólnie sprzątamy okolice Ptasiego Raju”. Osoby, które wezmą udział w proponowanych aktywnościach otrzymają atrakcyjne nagrody: od drzewek owocowych (dzięki Fundacji Aeris Futuro), które można zasadzić we własnym ogródku oraz gadżety związane z Ptasim Rajem i Wyspą Sobieszewską. Dla każdego przewidziano także pamiątkowe przypinki i poczęstunek!
W PROGRAMIE:
STOISKA EDUKACYJNE:
PTAKI PTASIEGO RAJU – Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytutu Zoologii PAN
ZNACZENIE ZIÓŁ W ŻYCIU CZŁOWIEKA I PTAKÓW – Michał Kąkel – biolog, członek Polskiego Towarzystwa Zielarzy Fitoterapeutów
BEZ ZAPYLANIA NIE MA OWOCOBRANIA – Stowarzyszenie Edukacyjne „Pszczółka”
WARSZATY – 10:00 | 10:45 | 11:30 BUDUJEMY HOTELIKI DLA OWADÓW – Stowarzyszenie Edukacyjne „Pszczółka”
SŁODKA EDUKACJA O MIODACH – Pasieka Henio – Ewa Cierocka oraz Pasieka Leniwy Truteń – Magda i Daniel Kozakiewicz
STOISKO LITERACKIE WALDEMARA NOCNEGO – Wyspa Sobieszewska w twórczości literackiej Waldemara Nocnego – spotkanie z pisarzem
STOISKO STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓŁ WYSPY SOBIESZEWSKIEJ:
WARSZTATY – Stuku-puku – budujemy budki lęgowe dla ptaków – Mirek Cierpioł
Ptaki w literaturze – stoisko z konkursami
Konkursy przyrodnicze i historyczne.
SPACERY:
11:00 I 13:00 – Spacer ścieżką dydaktyczną w Ptasim Raju z ornitologiem Jakubem Typiakiem
DODATKOWO:
KIEDY PALI SIĘ LAS… – Spotkanie z Ochotniczą Strażą Pożarną z Sobieszewa
ROZPOZNAJ I POMALUJ PTAKI – zabawy rysunkowe
Organizatorem wydarzenia jest Stowarzyszenie Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej.
Dofinansowano z środków Miasta Gdańska w ramach Programu Społecznego Rozwoju Wyspy Sobieszewskiej prowadzonego przez Urząd Miejski w Gdańsku.
Partnerzy:
Rada Dzielnicy Wyspa Sobieszewska, Wolontariat na Wyspie ze Szkoły Podstawowej nr 87 w Sobieszewie, Klub Seniora Tęcza przy Stowarzyszeniu Nasze Ujeścisko, Ochotnicza Straż Pożarna w Sobieszewie, Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku, Europejska Stolica Wolontariatu – Gdańsk 2022, Lokalne Centrum Wolontariaty, Instytut Kultury Miejskiej, projekt: Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki na Wyspie Sobieszewskiej.
Dołącz do wydarzenia na Facebooku: https://fb.me/e/1IYaKKrFf.
Parada jachtów
W sobotę, 28 maja, na Wiśle Śmiałej i Martwej odbędzie się parada jachtów. Jednostki żaglowe i motorowe będzie można przez kilka godzin podziwiać od Górek Zachodnich, przez Sobieszewo aż prawie po Przegalinę. Obserwować je będzie można między godz. 12.00 a 14.00.
Program Parady Jachtowej na Martwej Wiśle 28 maja
Prawie wszystko to będzie można zobaczyć z pokładów jachtów w trakcie sobotniej Parady. Rozpocznie się ona w sobotę 28 maja o godzinie. 12.30 na wysokości Jachtklubu Stoczni Gdańskiej. Start będzie dobrze widać zarówno z Górek Zachodnich jak i Wschodnich. Stąd jachty popłyną w kierunku mostu w Sobieszewie, który pokonają ok. godz. 13.00. Jednostki będą kierować się dalej w kierunku Przegaliny i Błotnika. Po około 45 minutach zawrócą i tą samą drogą udadzą się z powrotem na Wisłę Śmiałą. Ponowne przejście mostu planowane jest ok. godz. 14.30.
Każdy, kto dysponuje własną jednostką może dołączyć do parady: najlepiej zgłosić swoje przybycie organizatorom, ale nie jest to bezwzględne konieczne. Na Górkach Zachodnich oraz w Sobieszewie można również wypożyczyć kajaki aby oglądać jachty i motorówki z wody.
Najlepszym miejscem do oglądania flotylli z lądu będzie na pewno Most im. 100-lecia Niepodległości, znajdujący się w Sobieszewie.
Organizatorem wydarzenia jest Gdańska Federacja Żeglarska zrzeszająca kluby: Jachtklub Stoczni Gdańskiej, Akademicki Klub Morski, Jachtklub Morski Neptun i Jachtklub Północny.
183. Urodziny Wisły Śmiałej
Stowarzyszenie Wyspa zaprasza 3 lutego o godz. 18.00 do Przystani Ptasi Raj przy ul. Nadwiślańskiej 139B na okolicznościowe spotkanie dotyczące przebicia się i ukształtowania koryta Wisły Śmiałej. W programie historyczne prelekcje, pokaz filmów i slajdów, ogniska symbolizujące te, przy których ogrzewali się strażnicy wałów oraz quiz o Wyspie Sobieszewskiej. Wstęp wolny.
W drugiej połowie stycznia 1840 roku w górnym biegu Wisły nastała już odwilż. W tym czasie na północy trwała wciąż sroga zima. Nurt rzeki wpychał masy płynącego lodu do Wisły Gdańskiej (Leniwki), a powstał w wyniku tego zjawiska lodowy zator o długości 12 km sięgał od miejscowości Górki po Westerplatte. Gdańskowi groziła poważna powódź.
W wyniku naporu wody na masy lodu w nocy z 31 stycznia na 1 lutego 1840 roku doszło do przerwania wydm na wysokości ówczesnej miejscowości Górki. Tym samym powstało nowe ujście Wisły nazwane przez Wincentego Pola Śmiałą Wisłą oraz dwie osady: Górki Wschodnie i Górki Zachodnie.
Wisła Śmiała ma już 183 lata!
To właśnie te wydarzenia upamiętnią symboliczne 183. Urodziny Wisły Śmiałej organizowane przez Stowarzyszenie Wyspa 3 lutego w Przystani Ptasi Raj. Podczas spotkania uczestnicy i uczestniczki wysłuchają prelekcji Rafała Jana Krause „Ciekawostki krajoznawcze okolic ujścia Wisły Śmiałej” o tym jak utworzyła się i zmieniła na przestrzeni lat Wisła Śmiała, obejrzą filmy i slajdy na temat Wyspy Sobieszewskiej i Wisły Śmiałej, wezmą udział w quzie z nagrodami. W planach także rozpalenie symbolicznych ognisk, które upamiętnią czas przełomu i strażników wałów, a także będą okazją do zrobienia pieczonych ziemniaków i kiełbasek.
– Na slajdach podczas spotkania zobaczymy absolutnie unikatową mapę pokazującą stan Górek trzy miesiące po przedarciu się Śmiałej Wisły przez wydmę. Na mapie widać, między innymi, nieuregulowane jeszcze brzegi, wyspy (kępy) po stronie zachodniej, stan zniszczeń we wschodniej części osady, Bałtyk (Ost See), który sięga niemal do końca obecnej ulicy Nadwiślańskiej oraz naniesione już plany śluzy w Płoni Wielkiej – opowiada Radosław Smilgin ze Stowarzyszenia Wyspa.
Agenda
18:00 Przywitanie.
Kawka i herbata.
18:10 Rafał Jana Krause “Ciekawostki krajoznawcze okolic ujścia Wisły Śmiałej” o tym jak utworzyła się i zmieniła na przestrzeni lat Wisła Śmiała, w tym o Mierzei Messyńskiej i konstrukcjach regulujących ujście Wisły Śmiałej.
19:00 Przerwa na poczęstunek. Pieczone kiełbaski i ziemniaki.
Pokaz slajdów / filmu.
19:30 Wolfgang Naujocks “Inhabitants of the Bohnsack Island – before, during and after World War II” / “Mieszkańcy wyspy Bohnsack – przed, w czasie oraz po II Wojnie Światowej” – prezentacja w języku angielskim, która będzie tłumaczona symultanicznie na polski.
20:15 Quiz wiedzy o Wiśle i Wyspie.
Wydarzenie jest sfinansowane ze środków Programu Społecznego Rozwoju Wyspy Sobieszewskiej, realizowanego przez Miasto Gdańsk w ramach przygotowań do Światowego Jamboree Skautowego w 2027 r.
Wisła Śmiała – rys historyczny
W „Przewodniku historycznym po Wyspie Sobieszewskiej” Waldemara Nocnego czytamy fragmenty z „Przyjaciela Ludu” z 1843 roku na temat nocy z 31 stycznia na 1 lutego 1840 roku: „(…) Wówczas to zbawczym zrządzeniem przeważyła się wzdęta woda Wisły na stronę prawego brzegu i zalała go a po wydmę piaszczystą gdańskiej niziny, wznoszącą się do 60 stóp nad poziom morski. (…) silną gwałtownością swego pędu, a posiłkowana urwistością partej przez siebie wydmy, wkrótce ją rozpłukała i runąć musiała.” To, że Wisła sama utorowała sobie drogę uchroniło pobliskie miejscowości przed zalaniem i znacznymi szkodami.
Wydarzenie to poruszyło lokalną społeczność. Huk fal, przerywanych wydm i napierająca kra budziły powszechny strach. W relacji świadka czytamy „Przestaliśmy robić wiosłami, ale łódź naszą, która była łodzią morską rybacką z dętymi bokami, niosła woda na zator (…) w tejże chwili poczęła kra pękać i strzelać, jak gdyby z dział bito! A równocześnie rozległ się straszny huk i szum w powietrzu, jak gdyby się cała ziemia trzęsła!”.
By ułatwić transport wodny oraz żeglowanie zbudowano w latach 1887 – 1888 kamienną groblę, która przyczynia się do utrzymania drożności Wisły Śmiałej na tym odcinku. Obecnie falochron ma 700 metrów, wzmocniono też brzegi po zachodniej stronie ujścia, tak by powstał bezpieczny tor wodny dla niedużych statków, kutrów rybackich i jachtów.
Tuż za groblą, po stronie Rezerwatu Ptasi Raj, znajduje się jezioro o ciekawej nazwie „Messyńskie”. Legenda, na ten temat mówi o statku „Messyna”, który rozbił się w tym miejscu ok. 1867 roku.
Poeta i geograf Wincenty Pol nazwał powstałą w 1840 odnogę Wisły – Śmiałą. Szczegóły tych wydarzeń możemy poznać w Izbie Pamięci Wincentego Pola prowadzonej przez GAK Wyspę Skarbów, a także podczas okolicznościowego wydarzenia, które organizuje Stowarzyszenie Wyspa 3 lutego w Przystani Ptasi Raj, w Górach Wschodnich: 183. Urodziny Wisły Śmiałej.
Źródła: „Przewodnik historyczny po Wyspie Sobieszewskiej”, Waldemar Nocny, Gdańsk 2021
9. Ptasi Piknik
Rezerwaty przyrody stanowią o wyjątkowości Wyspy Sobieszewskiej – dzielnicy Gdańska, która jest miejscem wypoczynku mieszkańców i jednym z ulubionych zakątków odwiedzanych przez turystów. 27 maja w godz. 10.00 – 15.00 Stowarzyszenie Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej zaprasza wszystkich miłośników przyrody i aktywnego spędzania czasu na Ptasi Piknik. W programie działania i warsztaty skupione głównie na poznaniu natury i historii Wyspy Sobieszewskiej. Wszystkie atrakcje są bezpłatne. Wydarzenie odbywa się na parkingu przed wejściem do rezerwatu Ptasi Raj w Górkach Wschodnich.
Majowy Ptasi Piknik odbywa się już po raz dziewiąty. Organizowany jest przez Stowarzyszenie Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej, które od 1994 roku działa na rzecz mieszkańców dzielnicy oraz promocji turystyki i ochrony przyrody. SPWS jest organizatorem i partnerem wielu wydarzeń, wydawało wcześniejszą gazetkę „Echa Wyspy”.
– Podczas Ptasiego Pikniku chcemy w ciekawy, warsztatowy sposób pokazać bogactwo przyrody Wyspy Sobieszewskiej – mówi Mieczysława Cierpioł, prezeska Stowarzyszenia Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej. – To okazja do tego, by wybrać się na spacer z ornitologiem Jakubem Typiakiem by poznać bliżej ptaki przebywające w rezerwacie Ptasi Raj. Przygotowaliśmy także warsztaty: robienia budek lęgowych, dotyczące znaczenia ziół w naszym życiu, poświęcone owadom i ich pożytecznej roli, a także historii Wyspy – dodaje Mieczysława Cierpioł.
Ptasi Piknik to doskonała okazja do spędzenia czasu z rodziną i przyjaciółmi w ciekawy sposób. Aktywności można zakończyć spacerem i wypoczynkiem na plaży. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny, na wszystkich uczestników czekają przypinki, konkursy z nagrodami i drobne przekąski. W trakcie wydarzenia chętne osoby będą mogły pomóc w porządkowaniu pobliskich terenów. W ramach podziękowania przewidziano drzewka owocowe od Fundacji Aeris Futuro.
Ptasi Piknik odbywa się przy wejściu do Rezerwatu Ptasi Raj. Dojazd możliwy autobusem linii 186 (należy wysiąść na ostatnim przystanku).
PROGRAM 9. PTASIEGO PIKNIKU, GODZ. 10.00 – 15.00
- Ptaki Ptasiego Raju – stoisko edukacyjne Stacji Ornitologicznej Muzeum i Instytutu Zoologii PAN
- Spacer ścieżką dydaktyczną po Ptasim Raju z ornitologiem Jakubem Typiakiem, Ptasia Strefa
- Stuku-puku – konstruowanie budek lęgowych dla ptaków z Mirosławem Cierpiołem, SPWS
- Znaczenie ziół w życiu człowieka i ptaków – prowadzenie Michał Konkel, słowiańskizielnik.pl
- Bez zapylania nie ma owocobrania i budowanie hotelików dla owadów – stoisko Stowarzyszenia Edukacyjnego Pszczółka
- Słodka edukacja o miodach – Pasieka Henio, Pasieka Leniwy Truteń i Pasieka Gołębiewko
- Wyspa Sobieszewska w twórczości Waldemara Nocnego – spotkanie z pisarzem
- Kiedy pali się las – spotkanie ze Ochotniczą Strażą Pożarną z Sobieszewa
- Konkursy z nagrodami: ptaki w literaturze, przyrodniczy, historyczny
- Rozpoznaj i pomaluj ptaki – zabawy rysunkowe
- Wspólnie sprzątamy okolice Ptasiego Raju
Organizator: Stowarzyszenie Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej.
Pomoc organizacyjna: Wolontariat na Wyspie przy Szkole Podstawowej nr 87, Koło Seniorów nr 6 „Bursztynek”.
Dofinansowano ze środków Programu Społecznego Rozwoju Wyspy Sobieszewskiej realizowanego przez Miasto Gdańsk w ramach przygotowań do Światowego Jamboree Skautowego w 2027 roku oraz z środków Rady Dzielnicy Wyspa Sobieszewska.
Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich zapis lub odczyt według ustawień przeglądarki.