Stale ewangelickie w Sobieszewie
Zabytkowe stele to rokokowe pomniki nagrobne z II połowy XVIII wieku, które stały na starym cmentarzu przykościelnym w Sobieszewie. Cmentarz ten zbudowany został w XVII w. przy kościele ewangelickim. Przetrwał do końca wojny, po której został zdewastowany i praktycznie zkliwidowany. Do dziś z cmentarza nie pozostało prawie nic, za wyjątkiem kilku nieznanych nagrobków oraz dwóch steli. Obecnie ustawiono je na terenie kościoła katolickiego pod wezwaniem Matki Bożej Saletyńskiej w Sobieszewie.
Pierwsza ze stel to nagrobek z piaskowca, wytwór zapewne XVIII-wiecznych warsztatów kamieniarskich z terenu Gdańska, datowany na 1777 rok. Natomiast druga stela to nagrobek nie sygnowany, zapewne też wytwór XVIII-wiecznych zakładów kamieniarskich w Gdańsku.
Obie stele ewangelickie przedstawiają dużą wartość artystyczną. Bogato dekorowane, o plastycznym ornamencie, posiadają wiele symboli (czaszkę z piszczelami, ornament liściasty, główkę anioła) dziś już na nagrobkach nie spotykanych.
Możliwość zwiedzania:
– codziennie, bez ograniczeń czasowych (teren kościoła).
Orlinki/Orle
ORLINKI (na niektórych mapach także: Orle) (Wordel), obecnie część jednostki pomocniczej Gdańska Wyspa Sobieszewska między drogą z Sobieszewa do Świbna a plażą, 3 km na wschód od Sobieszewa.
Wymienione w 1292 roku w nadaniu księcia Mściwoja II dla cystersów pelplińskich jako locum… qui Worla nuncupatur; leżały wówczas nad rzeką Wąską (Enge Water), stanowiącą granicę posiadłości zakonu krzyżackiego na Mierzei Wiślanej. W roku 1400 Wurle, w 1623 Worle, 1626 Wordel, 1733 (w dokumencie króla polskiego Stanisława Leszczyńskiego) jako Worle. Od roku 1454 należały do miasta Gdańska, wypuszczane w dzierżawę, m.in. w XVI–XVII wieku (wraz z Komarami) w posiadaniu gdańskiej rodziny Wider (Wieder).
Od 1793 w granicach Królestwa Prus; liczyły wówczas 125 mieszkańców; w latach 1807–1813 w granicach I Wolnego Miasta Gdańska (WMG), od 1920 w granicach II WMG. W roku 1920 zamieszkałe przez 119 osób. Po 1925 powstał tu dom – prewentorium dla dzieci chorych na gruźlicę, sąsiedni budynek powstały po roku 1933 mieścił centrum szkoleniowe gdańskiego NSDAP, w okresie 1940–1945 szpital wojskowy. Po 1945 – do 1991 ośrodek Funduszu Wczasów Pracowniczych „MEWA” . Obok w 1933–1945, przy szosie Sobieszewo – Świbno, w istniejącym i obecnie modrzewiowym dworku (Forsterówka) mieściła się letnia rezydencja gauleitera Alberta Forstera. Od czerwca 1945 roku w składzie Gminy Śpiewowo (obecne Świbno) jako część sołectwa Szczekanowo (obecne Komary).
Obecna nazwa od roku 1947; od 1 I 1973 włączone w granice administracyjne Gdańska. W przeszłości wieś rybacka, obecnie kąpielisko i letnisko; ośrodki wczasowe (m.in. zbudowane w latach 70. XX wieku Bałtyckie Centrum Spotkań Młodzieży). Na wschód od Orlinek znajduje się leśne wzniesienie Orla Góra (32 m n.p.m.).
Wyspa Sobieszewska skończy 125 lat!
31 marca 1895 o godzinie 15.45 nadprezydent Prus Zachodnich, Gustav von Gossler, na telegraficzny sygnał cesarza Wilhelma II, własnoręcznie otworzył drogę pierwszym strugom wody wiślanej. W 2020 roku mija dokładnie 125 lat od tego wydarzenia. Mieszkańcy i mieszkanki Wyspy Sobieszewskiej razem z Radą Dzielnicy oraz Miastem Gdańsk przygotowują się do całorocznych obchodów.
Pomysły na upamiętnienie tej okrągłej rocznicy są oddolne, zgłaszane przez mieszkańców zaangażowanych w Partnerstwo na rzecz rozwoju Wyspy Sobieszewskiej. Dopracowywane będą w kolejnych miesiącach, tak by cały rok 2020 był wyjątkowym czasem w dzielnicy.
Pośród zgłoszonych propozycji są m.in.:
– ważne daty: 31 marca 1895 roku (powstanie przekopu Wisły i tym samym Wyspy Sobieszewskiej) oraz 1 stycznia 1973 (Wyspa Sobieszewska wchodzi w granice administracyjne Miasta Gdańska) zostaną wpisane do specjalnego, książkowego wydania kalendarza Miasta Gdańska na rok 2020
– stworzenie filmu na temat powstania Wyspy Sobieszewskiej
– miejski koncert w sierpniu 2020 roku
– poprawa estetyki wyspy przez małą architekturę
– wystawa fotografii Wyspy Sobieszewskiej w centrum Gdańska “Wyspa Sobieszewska na starych fotografiach”
Być może inicjatyw będzie więcej, być może niektóre zostaną nieco zmodyfikowane. Cieszymy się, że wspólnie, w ramach Partnerstwa na rzecz rozwoju Wyspy Sobieszewskiej, zabieramy się do dzieła i dzielimy się z Państwem naszymi pomysłami.
Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich zapis lub odczyt według ustawień przeglądarki.