Żegluj! Gdańsk – Wyspa Sobieszewska

Wyspa Sobieszewska jest idealnym miejscem na piknik, wypoczynek, plażowanie… Również sposoby dojazdu (dopłynięcia) na Wyspę Sobieszewską są atrakcyjne. Prezentujemy opis trasy z Gdańskiego Portu do Sobieszewa i Przegaliny.  Stopy wody pod kilem!

Martwa Wisła – opis trasy od gdańskiego portu do Sobieszewa i Przegaliny (za: http://www.zalewwislany.pl/)

Marina na Motławie – Most Siennicki
Wypływamy z Mariny na Motławie. I kierujemy się w stronę Polskiego Haka. Po minięciu Polskiego Haka skręcamy zdecydowanie w prawo, na wody Martwej Wisły. W oddali widać Most Siennicki. Po lewej stronie Nabrzeże Krakowskie. To teren Przedsiębiorstwa Robót Czerpalnych i Podwodnych. Cumują tu jednostki w firmowych żółto-zielonych barwach. Po drugiej stronie Nabrzeże Flisaków, zajęte przez “Petrobaltic”, firmę która prowadzi eksploatację i wydobycie ropy naftowej z platform wiertniczych. Jej jednostki wyróżnia jaskrawopomarańczowy kolor. Przed Mostem Siennickim kładziemy maszt.

Koniec wód portowych
Po prawej stronie za mostem, w ujście Opływu Motławy. U wylotu Opływu Motławy ulokowała się przystań – Wioślarska AZS. Za mostem kończą się już nabrzeża portowe a rzeka ma jedynie umocnione brzegi. Koryto Martwej Wisły wyraźnie się poszerza. Brzeg południowy to Nabrzeże Retmanów – całkowicie zdewastowane i zrujnowane. Brzeg północny to Nabrzeże Szyprów. Miejscami przypomina o dawnej świetności resztkami umocnień brzegowych i dalbami cumowniczymi, przy których czasem możemy spotkać barki i pchacze Żeglugi Bydgoskiej.

Most kolejowy i wantowy

Potem obrotowy most kolejowy (obecnie nie otwierany) i nowy Most Wantowy, z efektownym pylonem.
Stawiamy żagle
Za mostem wantowym możemy już postawić maszt i płynąć na żaglach. Zaraz za mostem, na lewym brzegu widać teren dawnej Stoczni im. Conrada, znanej przed laty z produkcji jachtów. Obecnie produkuje się w tym miejscu głównie nadbudówki statków, transportowane potem na olbrzymich pontonach przez Górki Zachodnie do stoczni w Gdyni lub Gdańsku. Możemy tu zobaczyć cumujące duże pontony, barki z dźwigami i inne jednostki. Na tym terenie ma obecnie swoje siedziby  wiele znanych firm żeglarskich jak Conrad-Passed czy Sail-Service. Prawy brzeg jest w tym miejscu zarośnięty, dziki i podmokły.

Przystanie na Stogach i Rudnikach
Po prawej zaś stronie trzy przystanie – wprost nad Martwą Wisłą “Stewa” Gdańskiego Ośrodka Szkoleń Motorowodnych. Nieco dalej nabrzeże firmy Yachtfinisching. Za nią, schowane w Kanale Rozwójki przystanie “Bliza” i “Pałac Młodzieży”. Smutnym miejscem jest Zatoka Kutrowa, gdzie dogorywają resztki starych jednostek, których właściciele planowali je przebudować na żaglowce. Na lewym brzegu zobaczycie stocznię rybacką i przystań remontową Żeglugi Gdańskiej. Poza sezonem można tu zaobserwować stojące burta w burtę katamarany, wodoloty i inne statki pasażerskie białej floty a remontowane jednostki na pochylniach.

Przystań Tamka
Pomiędzy przystaniami YK Pólnocny a GKM Zaruskiego powstała zupełnie nowa przystań Tamka. Wybudowano ją w ramach Programu Ożywienia Dróg Wodnych w Gdańsku.
Do Stoczni Wisła i Pleniewa
Dalej szlak wiedzie przez niezagospodarowane brzegi. W pewnej chwili po lewej stronie widzimy dwa duże baseny portowe. To teren byłej Stoczni Wisła, gdzie dzisiaj znajdują się spółki zajmujące się budową nadbudówek dla statków i elementów kadłubów. Warto jednak wpłynąć do owych basenów, by z bliska obejrzeć cumujące tu lub wyslipowane przeróżnej maści wodne jednostki – stare barki, pchacze, żaglowce, koszarki i wiele innych. Większość z nich przeznaczona jest na sprzedaż a tutaj tymczasowo znalazła miejsce postojowe.

Dawna śluza Pleniewo
Za Stocznią Wisła jest wyraźne przewężenie szlaku. To Pleniewo, gdzie kiedyś była zlokalizowana śluza Pleniewo i wrota przeciwpowodziowe. Chroniły przed zalaniem Gdańska wodami Martwej Wisły, straciły na znaczeniu po powstaniu Przekopu Wisły i wybudowaniu śluzy w Przegalinie w 1895 roku. Rozebrano wszystko w latach siedemdziesiątych. Na tym odcinku w razie niesprzyjającego wiatru, halsować trudno, trzeba wspomóc się silnikiem. Tu zresztą silnik powinniśmy mieć zawsze w pogotowiu, będąc przygotowanym na wszelkiego rodzaju niespodzianki, na przykład pojawienie się pchacza z barką czy rybackiego kutra…

Jachtklub Neptun
Tuż za przewężeniem z lewej strony możemy wpłynąć do przystani “Neptuna” w Górkach Zachodnich. To klub armatorski, którego wieloletnim członkiem jest Jerzy Kuliński, znany autor locji i książek dla żeglarzy, takich jak chociażby „Praktyka bałtycka na małym jachcie”. W 2007 powstało drugie wydanie „Zatoki Gdańskiej” które powinniście mieć na swoim jachcie. W planach na rok 2009 jest kolejne, III już wydanie locji „Zalew Wiślany”. W „Neptunie” jest także jeden z niewielu na szlaku serwisów silników jachtowych „Merkado” kierowany przez pomocnego i życzliwego żeglarzom Jerzego Dziewulskiego
Rozlewisko Wisły Śmiałej i Górki Zachodnie
Zaraz za „Neptunem”, po lewej stronie rozciąga się Rozlewisko Wisły Śmiałej z wyjściem przez Przełom Wisły Śmiałej na Zatokę Gdańską. Zlokalizowane są tu morskie przystanie jachtowe, tworząc razem największe skupisko jachtów morskich w Polsce. Dlatego przez wielu żeglarzy Górki Zachodnie nazywane są morską żeglarską stolicą Polski.
Rozlewisko Martwej Wisły
Przed nami rozlewa się natomiast Rozlewisko Martwej Wisły, tworząc aż do mostu pontonowego akwen po którym żegluje wiele jachtów, zwłaszcza przy dużym zafalowaniu i silnym wietrze na otwartych wodach Zatoki. Na początku rozlewiska, po prawej stronie kawałek piaszczystej plaży, wolnej od kamieni. Można podjąć tu próbę lądowania jachtami mieczowymi. Dalej ciągną się trzciny. Na lewym brzegu rozlewiska wychodzi na sto metrów w wodę kilka podwodnych kamiennych falochronów. Można o nie zahaczyć przy halsowaniu „od brzegu do brzegu”. Przed mostem, lewej stronie, długie, betonowe nabrzeże, w części z tablicami “zakaz cumowania”.

Nabrzeże Sobieszewo

Zostało wyremontowane w latach 2014-2015. Część nabrzeża jest obniżona, co ułatwia cumowanie jachtów. Możemy tam znaleźć dogodne miejsce postoju i udać się na zakupy lub do obsługi mostu. Nocny postój tutaj może być jednak sporym wyzwaniem. Krzaki odgradzają nas od domów i drogi. Rosną dzikie chaszcze. Gromadzą się tu różnego rodzaju miłośnicy “wody ognistej” i innych trunków. Warte polecenia jest miejsce z betonowym falochronem w kształcie litery L, osłaniające przed falowaniem. Teren tam jest ogrodzony, a betonowa keja  osłania przed wiatrem i falą. Do nabrzeża cumują również statki pasażerskie w ramach sieci “tramwaju wodnego” w Gdańsku.

Przed mostem w Sobieszewie. Nabrzeże betonowe – w tym miejscu jest “miniport” profesjonalnej żeglugi z osłaniającą od falowania keją w kształcie litery “C” i ogrodzonym fragmentem  terenu. Mimo iż dla turystów jest tam znak zakazu postoju, załogi statków same zapraszają aby tam zacumować. W pobliżu sklep.

Przed mostem pontonowym w Sobieszewie (budowa mostu podnoszonego trwa. Zakończy się wiosną 2018 roku).

Przed samym mostem na lewym brzegu nie ma możliwości zacumowania – kamienne umocnienia brzegów, betonowe bloki zniechęcają. Jedynym awaryjnym miejscem postoju wydaje się nam burta promu, który kursuje, gdy most jest nieczynny. Cumując do niego trzeba uważać na stalowe liny schodzące do wody. Nie wiem jednak, jaka będzie reakcja obsługi… Gdzie indziej – rozległe trzcinowiska. Z kolei na prawym brzegu, tuż przed samym mostem możemy jachtem o niewielkim zanurzeniu wylądować na piaszczystym skrawku między trzcinami. Jeśli oczekujemy na otwarcie mostu na wodzie ostrzegam – na Martwej Wiśle w tym miejscu nie trzymają żadne kotwice!

Most Pontonowy w Sobieszewie
otwiera się dla żeglarzy w sezonie w godzinach 07.00, 08.30, 10.00, 13.00, 17.00, 19.00, poza sezonem: 08.30, 12.00. Telefon do obsługi mostu: 58 308-07-61. Budynek obsługi znajduje się na lewym brzegu.

Trwa budowa mostu zwodzonego na Sobieszewo. Godziny i możliwości przepłynięcia mogą być ograniczone do wiosny 2018 roku. 
Wyznaczone godziny otwarcia mostu nie są jednak automatyczną gwarancją jego otwarcia, nawet jeśli nasz jacht znajduje się w pobliżu mostu. Jak bowiem twierdzą panowie z obsługi, wiele jachtów wychodzi z Górek Zachodnich i pływa po Rozlewisku Martwej Wisły do Sobieszewa, bez zamiaru przejścia przez most. Dlatego należy wyraźnie dać znać obsłudze, iż oczekujemy na otwarcie mostu – na przykład kilka minut przed wyznaczoną godziną sygnałem dźwiękowym lub najzwyczajniej telefonicznie, dzwoniąc do obsługi. Jeśli nie ma silnego i dopychającego wiatru możemy też zaryzykować dobicie do jednego z pontonów i „wysadzenie” desantu.

Przystanie za mostem w Sobieszewie

Lewy brzeg jest umocniony kamieniami, prawy – to trzciny. Tak będzie także i dalej – choć co jakiś czas można znaleźć jakiś nadający się na nocleg czy postój odcinek. Rzeka na początku jest głęboka na całej szerokości wkrótce jednak, szczególnie na zakrętach, poza torem wodnym występują płycizny.

Kilkaset metrów dalej, na prawym brzegu dwie nowe przystanie: Tęcza i Brama Sobieszewska. Charakterystycznym punktem w ich okolicy jest usytuowany równolegle do brzegu pomarańczowy budynek hotelu.

Śluza w Przegalinie

Właściwie to śluzy są dwie. Jedna nieczynna, zabytkowa, po lewej stronie, zwana Śluzą Północną. To także polecane miejsce na nocleg, choć należałoby sprawdzić, czy dozwolony. Znajduje się tu kilka dalb i pomostów, czasem zajętych przez statki. Kiedyś czynne były dwie śluzy jednocześnie – zabytkowa służyła do transportu tratew, nowa, zwana także śluzą południową – profesjonalnej żegludze.

W oczekiwaniu na śluzowanie pływamy w pobliżu, lub dobijamy do ciemnozielonych falochronów (fachowo kierownic) w awanporcie śluzy. Mniejsze odbijacze wyślizgują się. Przejście po falochronach niezbyt wygodne i raczej niebezpieczne. Nie ma tu żadnych drabinek czy uchwytów ułatwiających komunikację.

Powrót do Gdańska lub dalej do Świbna
Po emocjach śluzowo-mostkowych możemy wychodzić na Wisłę. Weźmy poprawkę na prąd rzeki a jest dość silny. W górę rzeki, czyli w prawo – do śluzy Gdańska Głowa, w dół rzeki, w lewo – do Świbna i wyjścia na Zatokę Gdańską. Te odcinki opisane są w innych rozdziałach na łamach naszego portalu.